Bewondering

Hoe verwondert het telkens weer om te zien met welk een pracht en vernuft de hele cosmos in elkaar zit. Van het kleinste detail tot de overweldigende grootsheid van heel ons bestaan, alles wat bestaat. Ook is het verbazingwekkend om te zien welk een samenhang er is tussen alle mogelijke bestaansvormen. Een bloem heeft een insectje nodig en omgekeerd, een boom zorgt voor zuurstofproductie en dat hebben mensen nodig, die dan op hun beurt koolstof produceren wat de boom weer gebruikt. Het is zoals het in prediker staat een continuiteit in de dingen, een zich steeds herhalend patroon. De zon gaat op en de zon gaat onder en er is niets nieuw onder de zon. Toch is het verwonderlijk dat het zo is en kan je echt genieten van de natuur in al zijn facetten. Schilders bewonderen het vaak en leggen momenten vast die hun verbeelding aanspreekt, ook andere kunstenaars doen eigenlijk hetzelfde. Ze willen iets weergeven van de schoonheid maar ook dat vleugje goddelijkheid dat ze erin zien, tenminste als we spreken over échte kunstenaars, niet zij die kunst zien als een op zichzelfstaand doel maar zij die het zien als een middel om tot het doel te komen. Ik denk dat alle kunstenaars daarmee beginnen tot roem en eer in de weg komt te staan, maar dit terzijde.
Waar het heden ten dage meer en meer gaat over een consumptiemaatschappij kunnen we ook zeggen dat het om een verwonderingsmaatschappij gaat. Zeker met de technologische vooruitgang van de laatste decennia is er verwondering alom en er staat nog wat te komen. Terwijl mijn vingers over het toetsenbord gaan om dit tekstje op te maken staan er nog vijf andere programma’s aktief in wacht, elk moment kan ik verder gaan met iets anders, dat was met de eerste pc’s niet denkbaar. De ongelovelijke invloed van technische snufjes voor het huishouden is te gek voor woorden, van wasmachines tot eierkokertjes en microgolven, keukenrobots maar ook de koffiezet, het is teveel om op te noemen. Dat is nog maar het topje van de ijsberg. Kijk naar de economische en industriële toepassingen van de technologie, de ruimtevaart, wetenschappelijk onderzoek, medische toepassingen, het is enorm en we vallen van de ene in de andere verbazing, ware het niet dat ons aanpassingsvermogen tot al die nieuwigheden ook mee evolueert of moet ik zeggen devalueert. Het is toch ook opvalllend dat iets dat nieuw is direkt wordt onthaald met een gretigheid die doet denken dat we alleen uit zijn op nieuwtjes. Een jaar na de intrede van de gsm was het al een geaccepteerd feit dat zoiets kon, vijf jaar later was je een sukkel als je er geen had want zelfs in de oerwouden van Zuid Amerika en Afrika hadden ze dat, evenals internet. ‘Je moet mee met je tijd’ is het meest voorkomende argument om je geen vragen te doen stellen over de gevolgen van al deze vernieuwingen. Je kan natuurlijk bewondering hebben voor wat de mens allemaal al gepresteerd heeft in circa de laatste vijftig jaar op deze gebieden en het is ook wonderbaarlijk.
Zoals bij alles is er een positieve kant en een negatieve, te weten een bruikbare, verruimende, zinvolle maar ook een verzoekende, onnutigge en gevaarlijke kant. Eén van de minder goede kanten is dus de snelheid waarmee het op ons afkomt waarbij het ontbreekt om zaken in twijfel te trekken bijvoorbeeld op ethisch vlak. Maar erger is de snelheid van onze eigen honger die maar niet bevredigt kan worden met meer en meer en nog meer. De ene film is nog niet uit of je wilt alweer een andere zien, een computerspelletje is nieuw op de markt en een dag later al gespeeld en verveeld, het speelgoed net uit de verpakking of het ligt al in de hoek bij de rest van de hopen die even de aandacht vroegen of zich voordeden alsof het alleen nog dit was dat we wilden. Ja, want speelgoed gaat niet alleen over de kinderen...volwassenen zijn er vol van, alleen is het vaak wat duurder en groter. Vooral de koopwoede en verslaving zijn op deze manier snel in de hand gewerkt en er zijn dagen dat je je alleen pas dan goed voelt als je iets gekocht hebt, naar een winkel bent geweest en al was het maar een prulletje meegenomen hebt. Aldoor opnieuw iets anders, weer iets anders en het bevredigt nooit. Dat is ook verwonderlijk maar niet zo bewonderingswaardig. Maar wat is daar dan mis mee? De economie moet toch draaien? Wel, draaien doet het zonder twijfel.
Nee, wat er niet goed aan is, is dat ook veel andere zaken sneller weggegooid worden dan we zouden mogen. We zijn dingen zo snel beu. Ook in de christelijke wereld is dit echt wel een tendens die merkbaar is. Vroeger zei iemand me dat de liedjes die gezongen werden geestelijk waren en daarom eeuwig en eigenlijk is dat wel een beetje waar. Toch is het een uitzondering als nu nog eens zo’n lied gezongen word. De nieuwe liedjes breken baan en komen ook steeds sneller op de markt, tegen de tijd dat we ze kunnen zingen zijn er al een vijftigtal in de wachtrij om aangeleerd te worden. De ene nog mooier dan de andere (en ze zijn echt mooi) maar zo zien we ook het ontstaan van de hitparade in de dienst. Liedjes worden vaak al niet meer gezongen om de inhoud maar omdat het zo’n mooi en leuk liedje is; niet meer voor God maar voor onszelf dus.
Het ergste van deze bewonderingsmaatschappij is het volgende: mensen zijn benieuwd naar christelijk leven en de Leider ervan en doen een tijdlang mee tot het nieuwtje eraf is en dan zoeken ze weer iets anders. Of christenen beginnen in eigen gemeente op zoek te gaan naar allerlei nieuwigheden omdat ze het beu zijn in een vast kader te zitten en gaan daarom meer de ervaringen opzoeken die het geloof kan bieden, puur om telkens opnieuw een spirtuele of religieuze ervaring te krijgen. Erger dan dat? Wel, Jezus zelf natuurlijk. We zien het hele jaar door allerlei feesten terugkomen en daar herdenken we dan een bepaald feit. We bewonderen Hem en verwonderen ons over de dingen die Hij zei en de wonderen die Hij deed. De pijn die Hij leed en de last die Hij droeg in onmenselijk zware omstandigheden. Het verbaasd ons dat Hij ons liefheeft en dat Hij alomtegenwoordig is. We vallen van de ene verbazing in de andere maar was dat wat Hij wilde van ons? Hij zei tot mensen: Volg Mij, niet bewonder Mij. Hij deed het niet tot eer van Zichzelf en om ons een indruk te geven van hoe groot en machtig Hij is. Niet één keer lokte Hij het uit om als een god aanbeden of als een idool vereert te worden, Hij wou het zelfs expliciet niet! Waarom doen wij dat dan? Het begint op deze manier steeds meer te lijken op een dodenherdenking en verering van zijn daden. Op deze manier kun je net zo goed een fan zijn van Elvis en hem imiteren.
Bewondering betekent ook dat je dingen vanop een afstand blijft bekijken, veilig en objectief. Maar als Jezus zegt dat we Hem moeten volgen dan is dat niet zo veilig en wordt het subjectief en komt het dichtbij. Hij laat ons ook geen twijfel, het zal ons kosten. Het is niet vrijblijvend meer zoals bij bewondering, het eist iets van ons inzet, toewijding, energie en tijd, bloed en tranen. Bewondering is niet slecht maar is hoogstens een middel om tot het doel te komen, het volgen van Hem.
Laten wij daarom niet doen zoals de Griekse luisteraars die in Athene naar Paulus kwamen horen enkel uit op een nieuwtje, laten wij daarom onwankelbaar vasthouden aan de hoop die wij hebben in het geloof in onze Heer Jezus Christus, de genade van God zij met u allen.